Maymun Çiçeği Hastalığı
Monkeypox (Maymun Çicek Hastalığı) viral bir hastalıktır. İnsanlara bulaş hayvanlardan olur, semptomları klasik çiçek hastalığına benzer ama klinik tablosu daha hafif seyirlidir.
Monkeypox ismi ilk kez 1958 yılında Danimarka araştırma laboratuarında bir grup maymunda tanımlandığı için verilmiştir. İlk insan olgusu ise 1970 yılında Demokratik Kongo Cumhuriyetinde rapor edilmiştir.
Monkexpox insandan insana bulaşı açık yaralar, vücut sıvıları, damlacık yolu ve kontamine olmuş yatak örtüsü benzeri nesneler ile olabilir. Hastalığın kuluçka süresi 5-21 gün arasında değişmektedir.
Maymunların ve rodentlerin bu virüsü yaydığı düşünülmektedir. İyi pişirilmemiş et ve diğer hayvan ürünlerinin tüketilmesi ile de bulaşabileceği düşünülmektedir.
Hastalık normalde kendi sınırlayan bir enfeksiyondur. Çocuklar, gebeler ve bağışıklık sistemi baskılanmış bireylerde daha ağır seyredebilir.
Hastalık ateş, titreme, baş ağrısı, kas ağrısı, bel ağrısı ve yorgunluk ile başlar. Ateş çıktıktan 1-3 gün içinde ilk lezyon ağız içinde ve dilde çıkar sonra yüzden başlayarak vücudun diğer bölgelerine yayılan vücutta döküntüler ortaya çıkar, bu döküntüler aşama aşama farklı şekillere doğru gelişir. Vücutta lezyonların yaşı ve şekli aynıdır, önce makül, sonra papül, ondan sonra vezikül, daha sonra püstül ve en sonunda kabuklaşarak iyileşir. Avuç içinde ve ayak altlarında da lezyon çıkar.
Hastalık 2-4 hafta içinde kendiliğinden iyileşir. Hastalık için özgül bir tedavi metodu mevcut değildir. Bazı antiviral ilaçların etkili olabileceği düşünülmektedir. Hastalık tüm lezyonlar kabuklana dek bulaştırıcıdır.
Monkeypox hastalığın endemik olduğu ülkeler; benin, Kamerun, Orta Afrika Cumhuriyeti, Kongo, Gabon, Gana, Liberya, Niyerya, Sierra Leone, Güney Sudan, ve Fildişi Sahilidir.
Bununla birlikte endemik ülke içinde yer almayan ve bu ülkelere seyahat öyküsü olmayan kişilerde 13 mart 2022 tarihinden itibaren Monkeypox hastalığı 12 farklı ülkeden bildirilmiştir. 21 Mayıs 2022 tarihine kadar tüm dünyada 92 kesinleşmiş ve 28 şüpheli olgu rapor edilmiştir. Bu olgular içinde herhangi bir ölüm bildirilmemiştir.
Avusturalya, Fransa, Hollanda, Kanada, Belçika, Almanya İsveç, Amerika ve İtalya’dan 1-5 arası olgu, Portekiz, İngiltere ve İspanya’dan 21-30 kesinleşmiş olgu bildirilmiştir. Bu olguların endemik bölgeye seyahat öyküsü mevcut olmayıp büyük bir çoğunluğunda erkek-erkek cinsel ilişki öyküsü mevcuttur.
Bunun yanında son bir yıllık dönemde endemik bölgede rapor edilen monkeypox hastalığı sayısı ise çok daha fazladır, son bir yıllık süreç içinde Kamerunda 25 oldu ve 5 kişiden daha az ölüm, Orta Afrika Ülkesinde 6 oldu ve 5 kişiden daha az ölüm, Demokratik Kongo Cumhuriyetinde 1238 olgu ve 57 ölüm, ve Nijerya da ise 46 olgu rapor edilmiştir.
Çicek aşısının monkeypox virüsüne karşı %85 koruyucu olduğu düşünülmektedir. Çiçek aşısı suçiçeği aşısı ile karıştırılmamalıdır. Ülkemizde çiçek hastalığı aşısı en son 1980 yılında yapılmıştır. 1980 öncesi doğanlarda çiçek aşısı olduğundan koruyuculuk vardır. Bu tarihten sonra doğanlarda çiçek aşısı olmadığından koruyuculuk yoktur.